Hot Chứng khoán là gì? 3 loại & 9 cách chơi chứng khoán cơ bản ở VN: Từ A -Z

Đối với nhà đầu tư mới tìm hiểu chứng khoán như bạn, thì Ngọ sẽ cố gắng đưa ra những định nghĩa, đã được đơn giản hóa nhất, hy vọng bạn sẽ hiểu toàn vẹn chứng khoán là gì, chơi chứng khoán ra sao để trở thành một nhà đầu tư thật sự nhé!

Bài viết này, sẽ không chỉ giúp bạn hiểu được khái niệm chứng khoán là gì mà còn vai trò của chứng khoán, 3 loại chứng khoán chính & cách chơi chứng khoán của nhà đầu tư Việt Nam.

Bạn đang xem: chứng khoán là gì ?

Bắt đầu nào!

I. Chứng khoán là gì?

Một chứng khoán tức là một sản phẩm tài chính có thể giao dịch trên thị trường.

Chứng khoán là một công cụ tài chính có giá trị, có thể mua bán và nắm giữ như tiền.

Chứng khoán là xác nhận bằng chứng chỉ (certificate), bút toán sổ sách (book-entry) hay dữ liệu điện tử thể hiện quyền và lợi ích về sở hữu tài sản hoặc phần vốn đối với các công ty cổ phần.

Chứng khoán thể hiện mối quan hệ sở hữu đối với công ty (được xem là cổ phiếu), thể hiện mối quan hệ chủ nợ (trái phiếu…) hay chứng khoán lai (trái phiếu chuyển đổi, cổ phiếu ưu đãi) hoặc các loại quyền chọn.

II. 3 loại chứng khoán chính. Đặc điểm mỗi loại chứng khoán là gì?

Có 3 loại chứng khoán chính, phổ biến trên thế giới, gồm:

(1) Chứng khoán vốn

(2) Chứng khoán nợ

(3) Chứng khoán phái sinh

Cụ thể:

(1) Chứng khoán vốn là gì?

Chứng khoán vốn được biết đến nhất là cổ phiếu phổ thông. Tức là cổ phiếu nhà đầu tư cá nhân hay mua trên các sàn chứng khoán.

Chứng khoán vốn thể hiện quyền sở hữu của cổ đông một thực thể (công ty, ủy thác…)

Vì chứng khoán vốn xem như là cổ phiếu, nên nó có vai trò và đặc điểm như là cổ phiếu: được trả cổ tức nếu công ty hoạt động kinh doanh tốt, được hưởng lợi từ việc bán chênh lệch giá (mua thấp bán cao), chứng khoán vốn cũng có quyền biểu quyết các hoạt động quan trọng của công ty.

Trong trường hợp phá sản, giải thể thì cổ đông sẽ nhận lại các khoản tiền còn lại, khi công ty thanh toán xong các khoản nợ.

(2) Chứng khoán nợ là gì?

Chứng khoán nợ được biết đến nhiều nhất là trái phiếu. Khi bạn sở hữu chứng khoán nợ, hay trái phiếu công ty, điều đó thể hiện bạn là chủ nợ của công ty.

Khi bạn sở hữu chứng khoán nợ, thì xác lập tiền bạn cho công ty vay và công ty phải có tránh nhiệm hoàn trả (trừ trường hợp phá sản, mà không đủ tiền trả nợ). Chứng khoán nợ thể hiện số tiền cho vay, lãi suất, kỳ hạn, gia hạn…

Chứng khoán nợ ngoài sản phẩm chủ đạo là trái phiếu (trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp), chứng chỉ tiền gửi (CD), chứng khoán được thế chấp.

Nếu bạn hay gửi ngân hàng, thì cái sổ tiết kiệm bạn có thể xem là chứng khoán nợ.

Chứng khoán nợ sẽ được trả lãi thường xuyên, bất chấp công ty hoạt động tốt hay xấu. Và được ưu tiên thanh toán trước nhất trong trường hợp công ty phá sản.

Chứng khoán lai: Có thể bạn sẽ nghe một số thuật ngữ cổ phiếu ưu đãi, trái phiếu chuyển đổi. Đó là dạng của chứng khoán lai. Nó có đặc tính của cả chứng khoán vốn và chứng khoán nợ. Thực tình mà nói thì nó vẫn có xu hướng thiên về chứng khoán nợ (trái phiếu nhiều hơn)

(3) Chứng khoán phái sinh là gì.

Đây là hình thức phức tạp hơn. Hiện tại thị trường chứng khoán Việt Nam đã có giao dịch chứng khoán phái sinh, nó phụ thuộc giá vào chỉ số VN30.

Nhưng đó cũng chỉ là 1 dạng của chứng khoán phái sinh, ngoài ra còn có hợp đồng quyền chọn.

Nên xem: Share GAP (khoảng trống giá) là gì? Cách giao dịch với GAP

Quyền chọn thì có quyền chọn mua hoặc quyền chọn bán. Ví dụ Cổ Phiếu X hiện có mức giá 50.000 đồng, và bạn dự đoán nó sẽ lên 60.000 đồng. Thay vì bỏ ra 50.000 đồng mua Cổ Phiếu X với kỳ vọng sẽ lãi 10.000 đồng (tương đương 20%).

Thì bạn có thể đặt chi phí quyền chọn giả định 1.000 đồng. Bạn sẽ mua được 50 quyền mua Cổ Phiếu X, khi Cổ Phiếu X tăng giá lên 60.000 đồng, thì bạn sẽ lãi: 50 (cổ phiếu) X 10.000 đồng (lãi 10.000 đồng/cổ phiếu) – 50.000 đồng (chi phí mua quyền) = 450.000 đồng.

Nhưng ngược lại, chứng khoán phái sinh luôn tồn tại mức rủi ro cao hơn rất nhiêu so với chứng khoán thường.

Xét về mức độ rủi ro giảm dần ta có:

Rủi ro nhất: Chứng khoán phái sinh

Rủi ro: Chứng khoán vốn – cổ phiếu.

Ít rủi ro nhất: Chứng khoán nợ – trái phiếu

Dù thị trường chứng khoán Việt Nam ra đời năm 2000, nhưng hiện tại thị trường cổ phiếu là tương đối nhiều nhà đầu tư giao dịch nhất. Tiếp theo thị trường phái sinh (ra đời năm 2018) cũng thu hút nhà đầu tư cá nhân. Thị trường trái phiếu cho nhà đầu tư cá nhân hiện chưa phát triển.

III. Vai trò của chứng khoán đối với kinh tế là gì?

Một thị trường chứng khoán phát triển có tác động hỗ trợ cho nền kinh tế phát triển. Điều này cũng thể hiện rõ qua thị trường tài chính các nước phát triển rất lơn như Mỹ, Anh, Nhật…

Ngay từ đầu năm 2019, Kỷ Dậu, Thủ Tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đánh cồng khai mạc phiên giao dịch đầu năm, và đề ra những mục tiêu, định hướng phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam.

Chứng khoán giúp cho những người có tiền tìm đến những nơi cần vốn để đầu tư. Khi dễ dàng hơn trong việc tiếp xúc giữ 2 bên có tiền và cần để mở rộng kinh doanh, khi đó chứng khoán làm cho thị trường hiệu quả và phát triển hơn

Nhờ thị trường chứng khoán, giúp các nhà đầu tư dễ dàng nhìn thấy những công ty nào hoạt động tốt, công ty nào không hiệu quả. Tiền sẽ được đẩy vào những công ty phát triển, giúp nó mở rộng hoạt động kinh doanh và thúc đẩy nền kinh tế.

Những chứng khoán tăng trưởng mạnh mẽ quá, cũng tạo ra những biến động lớn trong chu kỳ kinh doanh. Mọi thứ tràn lan, ai cũng có thể mua 1 cách bốc đồng, không dựa trên những kiến thức đúng khoa học và quản trị rủi ro thường cũng sẽ trả giá lớn.

Ở Mỹ nổi tiếng nhất là ngày thứ 5 đen tối, dẫn đến Đại suy thoái 1929. Ở Việt Nam với việc nhà đầu tư nhắm mắt nhắm mũi mua mà không có những kiến thức đúng khoa học để phân tích và đánh giá sẽ trả giá rất đắt.

Ví dụ thời kỳ đen tối từ lên đỉnh mua vô tội vạ năm 2007 và xuống hơn 80% năm 2008. Mà nhà đầu tư Hà Nội lâu năm cũng là học viên của Ngọ chia sẻ hình ảnh anh và đồng nghiệp.

“Chẳng còn/có gì ngoài 1 ngôi nhà, những người không có nhà thì vội rút tiền ra mua 1 ngôi nhà, còn người 10 ngôi nhà cũng có 1 ngôi nhà” – Lúc sốt, một ngày khi đó bằng cả năm làm việc”.

Dù chứng khoán sẽ luôn tăng trưởng trong lâu dài, là phong vũ biểu của nền kinh tế. Nhưng sẽ có những lúc thị trường giảm điểm 10% hoặc 20%, có thể nói là năm nào cũng diễn ra.

Đối với NĐT cá nhân, chứng khoán là kênh đầu tư nên tất yếu phải có rủi ro (nếu không muốn rủi ro hãy gửi ngân hàng), nhưng kèm theo nó là phần thưởng lớn. Bạn có thể gia tăng tài sản nhanh hơn nhiều so với nhiều kênh đầu tư khác, nếu bạn có kiến thức và sự hiểu biết khoa học.

“Tôi đầu tư vào năm 11 tuổi, và tôi thấy mình đầu tư quá muộn” – Warren Buffett

IV. 2 dạng thị trường chứng khoán, đó là gì?

Thị trường chứng khoán gồm: thị trường chứng khoán sơ cấp và thị trường chứng khoán thứ cấp

Thị trường chứng khoán sơ cấp là gì?

Thị trường chứng khoán sơ cấp: người mua chứng khoán lần đầu từ nhà phát hành (chính phủ, doanh nghiệp, quỹ đầu tư). Thường huy động nguồn vốn nhàn rỗi thành vốn dài hạn để phục vụ sản xuất kinh doanh.

Cụ thể: các đợt IPO, phát hành ra công chúng lần đầu, các đợt phát hành riêng lẻ.

Thị trường sơ cấp KHÔNG hoạt động liên tục, chỉ khi doanh nghiệp cần huy động vốn.

Thị trường chứng khoán thứ cấp là gì?

Thị trường chứng khoán thứ cấp: Là nơi mua qua bán lại các chứng khoán, sau khi đã bán thị trường sơ cấp.

Dành cho bạn: Share Cách nhận biết xu hướng điều chỉnh giá chứng khoán

Thực tế, điều mà chúng tìm hiểu và nghiên cứu chứng khoán, thì chủ đạo vẫn là giao dịch thứ cấp. Mua bán cổ phiếu trên 3 sàn HOSE, HNX, UPCOM.

Khi bạn mua/bán chứng khoán, thì tức là những nhà đầu tư cá nhân, tổ chức bán/mua với bạn.

Một thị trường chứng khoán phát triển thì doanh nghiệp có thể phát hành cổ phiếu để tăng vốn đầu tư vào các hoạt động kinh doanh phát triển. Cũng như những NĐT góp vốn kinh doanh có nhu cầu thoái vốn để thực hiện hóa lợi nhuận…

V. 9 cách chơi chính chứng khoán ở thị trường Việt Nam

(1) Chơi chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh mới ra đời nhưng dần dần đã thu hút đông đảo nhà đầu tư cá nhân tham gia.

Bởi đặc tính của chứng khoán phái sinh là “Nhanh thấy” – Tức là dễ thắng lớn hoặc thua nhanh. Chứng khoán phái sinh sử dụng đòn bẩy rất cao nên chứa đựng rủi ro lớn. Có thể bán khống và mua dựa vào chỉ số cơ sở VN30. Có thể giao dịch trong ngày, mua rồi bán ngay hoặc ngược lại, điều này khác với cổ phiếu, nên thu hút khá nhiều nhà đầu tư.

Tuy nhiên, vì không có kiến thức đúng nên RẤT nhiều NĐT Việt Nam đã cháy tài khoản và thua lỗ ở thị trường này.

(2) Mua chứng khoán dựa vào phân tích kỹ thuật

Phân tích kỹ thuật dựa vào biến động giá và khối lượng cổ phiếu. Phân tích kỹ thuật có rất chỉ báo mà bạn có thể tìm hiểu ở CophieuX như Khối lượng, đường xu hướng MA, đường MACD, đường RSI, đường kháng cự hỗ trợ… (Bạn click vào mục Phân tích kỹ thuật mà đọc)

Phân tích kỹ thuật dựa vào 3 giả định chính: Giá phản ánh tất cả, giá chuyển động theo xu hướng, quá khứ sẽ lặp lại.

(3) Đầu tư lướt sóng

Đầu tư lướt sóng thường áp dụng phân tích kỹ thuật, nhưng không hoàn toàn 100% mà đi kèm có thể là thông tin ngành, hành vi nhà đầu tư, vĩ mô.

Những nhà đầu tư lướt sóng thành công thường là những nhà đầu tư kỷ luật cao và tính kiên nhẫn lớn, thường thì ở Việt Nam sẽ có 1-2 con sóng.

(4) Phân tích cơ bản

Phân tích cơ bản trong đó cũng cần đánh giá rất nhiều tiêu chí, như các chỉ số tài chính, lợi thế cạnh tranh, ban lãnh đạo, mức giá có thấp hơn đáng kể giá hợp lý không?

Phân tích cơ bản bao gồm đầu tư giá trị & đầu tư tăng trưởng. Cũng có một số trường phái khác như đầu tư theo chu kỳ hay theo vĩ mô.

Nhà đầu tư nổi tiếng nhất của phương pháp này là Warren Buffett.

• Đọc: 11+ phương pháp lựa chọn và định giá cổ phiếu

(5) Đầu tư thụ động

Đầu tư thụ động được phổ biến nhất là đầu tư theo chỉ số, dựa vào chỉ số index, hoặc bạn có thể đầu tư vào các quỹ đầu tư, ETF hay ủy thác đầu tư cho người giàu kinh nghiệm.

Điều đó có nghĩa, bạn không tham gia vào quyết định đầu tư mà bạn lãi/lời dựa vào tổ chức mà bạn góp vốn, hoặc dựa vào biến động thị trường

(6) Thêm 4 phương pháp đầu tư chứng khoán khác

Đầu tư chứng khoán có rất nhiều phương pháp đầu tư, ngoài những phương pháp trên, Ngọ liệt kê thêm 4 phương pháp nữa.

1. Kinh doanh chênh lệch giá
2. Bán khống
3. Giao dịch trong ngày
4. Đầu tư hưởng cổ tức

VI. Phương pháp nào phù hợp cho nhà đầu tư cá nhân?

Trước khi Ngọ chia sẻ, phần cuối: Ngọ tuyên bố 100% các bài viết ở CophieuX thuộc bản quyền của danangchothue.com

Có 2 lý do về phương pháp mà Ngọ nhận thấy, khiến nhà đầu tư cá nhân thua lỗ:

(1) Phương pháp sai khoa học

(2) Phương pháp không phù hợp với bản thân.

Đa phần NĐT cá nhân, đầu hoạt động chính trong lĩnh vực không phải chứng khoán như Ngọ. Do đó để đầu tư chứng khoán thành công, bạn phải xây dựng 1 phương pháp đảm bảo: đúng khoa học; đơn giản; ít tốn thời gian & toàn diện

Sau đó, bạn phải tuân thủ phương pháp đúng khoa học để đầu tư trong chứng khoán. Khi đó thì bạn mới nắm chắc phần thắng trong tay.

Đọc thêm:

• Hướng dẫn cách mở tài khoản MIỄN PHÍ online ngay tại nhà 100%

Để bạn hiệu quả ngay từ đầu, và thuận lợi, bạn hãy tham gia khóa học chứng khoán của CophieuX

Nguyễn Hữu Ngọ

• Đào tạo chứng khoán & Nhận ủy thác đầu tư

• SĐT – Zalo: 0789277892

• Chat Messenger: TẠI ĐÂY

• Chat Zalo: TẠI ĐÂY