Chúng ta đang sống trong hệ thống tiền pháp định, nơi mà USD, VND hay EURO là phương tiện trao đổi hàng hóa và dịch vụ. Thế nhưng, sẽ ra sao nếu thay vì dùng tiền, bạn có thể mua một trái cam bằng thời gian của mình?
Đó chính là khái niệm của ngân hàng thời gian.
Bạn đang xem: ngân hàng thời gian là gì
1/ Ngân hàng thời gian là gì ?
Ngân hàng thời gian (time banking) là một khái niệm mới, hiện chỉ mới được áp dụng tại một số cộng đồng nhỏ ở các nước tiên tiến. Có thể hiểu, đây là hệ thống giúp tất cả thành viên trao đổi dịch vụ và hàng hóa bằng “thời gian” thay vì tiền bạc, và đơn vị sử dụng là “time credit”.
Để tích lũy, các thành viên phải lao động và quy đổi thời gian họ cần để hoàn thành một công việc thành số time credit tương ứng. Ngoài ra, lượng time credit này được tính dựa trên thời gian thực hiện công việc, không phải độ khó của công việc. Nghĩa là với bất kỳ ngành nghề nào trong xã hội, chỉ cần tốn nhiều thời gian thực hiện thì bạn sẽ được trả nhiều time credit hơn.
Với số time credit này, những người trong cộng đồng có thể mua bán hàng hóa với nhau, khi đó ngân hàng thời gian sẽ cộng time credit vào tài khoản người cung cấp dịch vụ, đồng thời trừ time credit trong tài khoản người sử dụng dịch vụ.
2/ Sự xuất hiện của ngân hàng thời gian có ý nghĩa thế nào?
Xem thêm: Tổng hợp Thẻ Timo Là Gì? Thẻ Timo Có Tốt Không? Có Những Tiện Ích Gì?
Khi so với hệ thống tiền pháp định mà ta đang sử dụng, ngân hàng thời gian sẽ mang ý nghĩa nhân văn hơn.
Hệ thống tiền pháp định lấy tiền làm phần thưởng lao động, nên nhiều người có xu hướng chạy theo những công việc mang lại nhiều tiền hơn. Nhưng ngân hàng thời gian lại không đặt nặng về tiền bạc mà khuyến khích mọi người đề cao giá trị của công sức lao động.
Nếu theo hệ thống tiền pháp định, 1 giờ quét rác của lao công có thể “rẻ” hơn 1 giờ dạy học của giáo viên hay 1 giờ làm việc của bác sĩ. Nhưng với với ngân hàng thời gian, 1 giờ làm việc của bất kỳ ngành nghề nào cũng đều là 1 giờ lao động và sẽ được nhận một số time credit như nhau. Do đó, mọi ngành nghề trong xã hội, miễn là có bỏ công sức lao động thì đều được tôn trọng như nhau.
3/ Trong thực tiễn, ngân hàng thời gian đã làm được những gì?
Rõ ràng hệ thống ngân hàng thời gian không thể thay thế tiền pháp định, vì các time credit chỉ được dùng trao đổi dịch giữa các thành viên, chứ không thể mua bán hàng hóa. Nhưng hơn thế, time banking đã ứng dụng được vào nhiều dự án xây dựng cộng đồng.
Giúp đỡ startup
Arroyo SECO Network of TimeBanks (ASNTB) là một mạng lưới ngân hàng thời gian kết nối 13 khu vực lân cận Los Angeles. ASNTB đã cộng tác với Permaculture Credit Union lập ra một dự án cung cấp các khoản vay cho những doanh nghiệp nhỏ startup và yêu cầu họ dùng time credit trả phần lãi hoặc các phí phát sinh từ khoản đã vay.
Tham khảo thêm: SME là gì? Sự khác biệt giữa quy mô của SME và Startup
Ngoài ra khi tham gia vào dự án, bên khởi nghiệp có thể kết nối với các mentors qua Local Economy Incubator để xin tư vấn về kế hoạch kinh doanh, branding,… ASNTB tin rằng bằng cách giúp các startup hòa nhập và tham gia vào nhiều hoạt động có trách nhiệm với cộng đồng, các khoản vay sẽ khó bị quỵt nợ.
Mở ra lối thoát cho tội phạm vị thành niên
Ngân hàng thời gian Dane County Timebank ở Madison đang tài trợ cho một dự án có tên là TimeBank Youth Court, mở ra hướng đi cho trẻ vị thành niên đã vi phạm pháp luật. Theo dự án, nếu các phần tử phạm tội hối cải và đồng ý làm các công việc phục vụ cộng đồng, họ sẽ không còn bị nhà trường đuổi học và nhận các xử lý hình sự. Đa phần các tội phạm trẻ sẽ được điều đến Tòa án dành cho thanh thiếu niên làm việc và vẫn được trả time credit tương ứng với thời gian họ đã bỏ ra.
Đối phó trước dân số già hóa
Mô hình ngân hàng thời gian đã và đang được áp dụng tại nhiều nước để ứng phó với thực trạng dân số già đi toàn cầu. Số người già trong xã hội tăng chóng mặt trong tương lai gần sẽ gây quá tải các viện dưỡng lão. Vì thế, nhiều nước đã áp dụng mô hình time banking, tận dụng lực lượng dân số già này để họ chăm sóc lẫn nhau.
Ở Thụy Sĩ, ngân hàng thời gian Zeit Vorsorge St. Gallen đã trả time credit cho những người tuổi 50 hoặc hơn chăm sóc những người lớn tuổi hơn. Trong tương lai, khi già đi những người này có thể đổi time credit lấy các dịch vụ chăm sóc cho chính mình.
Nhìn chung, ngân hàng thời gian vẫn là một ý tưởng sáng tạo và đã thực hiện được rất nhiều dự án xây dựng cộng đồng. Cũng có thể nói ngân hàng thời gian là một hình thức tình nguyện, nhưng khác với kiểu tình nguyện truyền thống. Tuy nhiên, time bank vẫn còn những hạn chế, vì nó chỉ cho phép trao đổi dịch vụ giữa các thành viên, và không phải dịch vụ nào thành viên của ngân hàng thời gian cũng có thể cung cấp được.
Nguồn: Tổng hợp nhiều nguồn